ភ្ញៀវទេសចរថតរូបនៅប្រាសាទបេងមាលា ក្នុងខេត្តសៀមរាប។ រូបថត សហការី
សៀមរាប៖ នៅជើងភ្នំគូលែន ក្នុងភូមិបេងមាលា ឃុំបេងមាលា ស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាប មានរតនសម្បត្ដិបន្សល់ពីបុរាណកាលមួយ ដែលមានឈ្មោះថា ប្រាសាទបេងមាលា។
ប្រាសាទនេះមានរចនាប័ទ្មស្រដៀងនឹងប្រាសាទអង្គរវត្ដ ហាក់បីដូចជាបងប្អូន ដែលបានបង្ហាញពីភាពអស្ចារ្យនៃអាណាចក្រខ្មែរ។
បេងមាលា ដែលភាគច្រើនរក្សាបាននូវសភាពធម្មជាតិជាមួយនឹងសម្រស់ព្រៃ និងប្រាសាទបុរាណដ៏អស្ចារ្យប្លែកភ្នែកមួយបែប។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនដូចប្រាសាទអង្គរវត្តទេ ប្រាសាទបេងមាលា មិនបានធ្វើការជួសជុលនៅឡើយ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យធម្មជាតិព័ទ្ធស្រោបតួប្រាសាទដែលបាក់បែក។
លោកបណ្ឌិត Damian Evans បុរាណវិទូមកពី University of Sydney ដែលបានសិក្សាស៊ីជម្រៅពីសម័យអង្គរ បានកត់សម្គាល់ថា៖ «ដើមឈើធំៗដុះជាប់នឹងចម្លាក់ថ្មបង្ហាញពីភាពអស្ចារ្យគួរឱ្យព្រឺព្រួច និងស្រស់ស្អាត។ វាបានបង្ហាញពីការវាទទីរបស់ធម្មជាតិមកលើតួប្រាសាទ បង្កើតឱ្យមានទស្សនីយភាពដ៏ទាក់ទាញ»។
រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ សំណង់បុរាណនេះនៅតែរក្សាបាននូវរូបរាងគួរឱ្យស្ញប់ស្ញែង ដែលប្រវត្តិសាស្ត្រ និងធម្មជាតិមានទំនាក់ទំនងគ្នាយ៉ាងរលូន។
ប្រាសាទដែលធ្លាប់ជាមជ្ឈមណ្ឌលគោរពបូជា និងការសិក្សាដ៏អស្ចារ្យ ឥឡូវនេះស្ថិតក្នុងស្ថានភាពនៃទ្រុឌទ្រោម ដែលភ្ញៀវទេសចរអាចទស្សនាតួប្រាសាទបាក់បែក ផ្ទាំងថ្មចម្លាក់យ៉ាងប្រណិត និងដើមឈើខ្ពស់ៗដែលដុះពេញជញ្ជាំងប្រាសាទ។
ផ្លូវដើរសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរដើរកម្សាន្តក្នុងប្រាសាទបេងមាលា។ រូបថត សហការី
ស្លែនិងរុក្ខជាតិវល្លិ៍ តោងព័ទ្ធថ្មបុរាណទាំងនេះ ដោយបង្កើតបានជាកម្រាលព្រំពណ៌បៃតងដែលគ្របដណ្តប់លើប្រាសាទ ជាពិសេសនៅរដូវវស្សា។
លោក ឆន ចន្ធូ មគ្គុទេសក៍ និងជំនាញទេវកថា បានឱ្យដឹងថា ប្រាសាទបេងមាលា ដែលកាលពីសម័យដើមជាបឹង ឬស្រះទឹកនៅព័ទ្ធជុំវិញប្រាសាទ។
លោកបាននិយាយថា ពីសម័យកាលមុន មានប្រវត្ដិសាស្ដ្រមួយដែលស្ថិតក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២ នៃរជ្ជកាលព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ ជាក្សត្រកសាងប្រាសាទអង្គរវត្ដ។
លោកបានពន្យល់ថា៖ «ប្រាសាទបេងមាលាគឺជាប្រាសាទនិមិត្ដរូបនៃលំនាំស្ទីលប្រាសាទអង្គរវត្ដដូចគ្នា។ ប៉ុន្ដែឯកសារបានបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទនេះ [បេងមាលា] បានកសាងមុនប្រាសាទអង្គរវត្ដ ដើម្បីយកស្ទីល (គំរូ) ទៅកសាងប្រាសាទអង្គរវត្ដ»។
លោក សូ វណ្ណឌី ជាមគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ បានឱ្យដឹងថា កាលពីដើមឡើយ មានវត្ដអារាមមួយឈ្មោះថា ព្រះកេតុមាលា ដែលប្រជាជនបានហៅភ្ជាប់ឈ្មោះវត្ដ និងឈ្មោះប្រាសាទថា ប្រាសាទមាលា ដែលមានន័យថា ផ្កាមិនទាន់ត្រូវបានបេះមិនច្នៃលម្អ។
ដោយសារតែព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ មិនមានបុត្រាពីព្រះអង្គក្នុងការគ្រងរាជសម្បត្ដិបន្ដ ហើយបុត្រីព្រះអង្គបានសោចទីវង្គត់ ព្រះមហាក្សត្របានបន្ដរាជឱ្យប្អូនជីដូនមួយព្រះនាម ព្រះបាទធរនិន្ទ្រវរ្ម័នទី២ (១១៥០-១១៦០) ជាព្រះបិតារបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។
លោក វណ្ណឌី បាននិយាយថា៖ «អ៊ីចឹង សំណង់នៃប្រាសាទបេងមាលានេះ នៅក្នុងសម័យព្រះបាទធរនិន្ទ្រវរ្ម័នទី២ ព្រះអង្គបានគោរពទៅលើព្រះពុទ្ធសាសនា និកាយមហាយាន ដែលយើងមើលឃើញចម្លាក់ព្រះពុទ្ធសមាធិនៅតាមក្បាច់ក្រឡោជាង»។
លោកបានលើកឡើងថា ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ក៏មានការកសាងប្រាសាទមួយចំនួនក្នុងបរិវេណប្រាសាទបេងមាលា ដូចជា ប្រាសាទកន្សែង និងនៅផ្នែកខាងក្រៅ មានប្រាសាទដូនចាន់ និងប្រាសាទតម្កល់ភ្លក់នៅផ្នែកខាងកើតជាដើម។
អ្វីដែលស្ថាបត្យករខែ្មរជំនាន់នោះធ្វើដោយខានមិនបានគឺការជីកកសិណទឹក(គូទឹក) នៅជុំវិញប្រាសាទដើម្បីយកអាចម៍ដីទៅចាក់គ្រឹះប្រាសាទការពារកុំឲ្យបាក់ស្រុត ក៏ដូចជាការយកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ផង។ ទន្ទឹមនឹងនោះកសិណទឹកនីមួយៗបានក្លាយទៅជានិមិត្តរូបនៃសមុទ្រទឹកដោះ និវេសនដ្ឋានព្រះអាទិទេពក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា។
គូទឹកព័ទ្ធជុំវិញត្រូវបានជីកយកគ្រឹះដើម្បីកសាងប្រាសាទបេងមាលានេះ ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ថ្មភក់តាន់ (ពណ៌ខ្មៅ និងប្រផេះ លាយថ្មបាយក្រៀម)។ គូទឹកព័ទ្ធជុំវិញរាប់គីឡូម៉ែត្រនេះ ខណ្ឌទីតាំងប្រាសាទ ឲ្យក្លាយជាកោះមួយនោះ ដូច្នេះប្រាសាទបេងមាលាក៏ត្រូវតែមានន័យដូចគ្នាទៅនឹងប្រាសាទអង្គរវត្ដដែរ។
ស្លែនិងរុក្ខជាតិវល្លិ៍ តោងព័ទ្ធថ្មបុរាណទាំងនេះ ដោយបង្កើតបានជាកម្រាលព្រំពណ៌បៃតងដែលគ្របដណ្តប់លើប្រាសាទ ជាពិសេសនៅរដូវវស្សា។ រូបថត សហការី
លោក ចន្ធូ បាននិយាយថា៖ «ប្រាសាទបេងមាលាមានទំហំធំមិនចាញ់ប្រាសាទអង្គរវត្ដនោះទេ ដោយវាមានបណ្ដោយ ១២០០ម៉ែត្រ ទទឹង ៩០០ ម៉ែត្រ ដែលជាប្រាសាទមួយឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា ជាលិទ្ធរបស់តួអង្គព្រះវិស្ណុ»។
ព្រះវិស្ណុត្រូវបានគោរពក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងជាសាសនារបស់រដ្ឋ ហើយប្រាសាទនេះ ត្រូវបានឧទ្ទិសដល់ព្រះមាតារបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២។
លោកបានបន្ដថា៖ «ដោយសារតែសម្បូរដើមបេងដុះច្រើនក្នុងតំបន់ប្រាសាទនេះ ប្រជាពលរដ្ឋចាប់ផ្ដើមប្រែក្លាយឈ្មោះបឹងមាលា ទៅជាបេងមាលា»។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «អ្វីដែលជាភាពអស្ចារ្យរបស់ប្រាសាទបេងមាលានេះ គឺជាគុណភាពប្រាសាទ ក៏ដូចជាគ្រឹះប្រាសាទពិតជាល្អ មិនអាចយកប្រាសាទណាមកប្រៀបធៀបបានឡើយ ពោលគឺប្រាសាទអង្គរវត្ដ និងប្រាសាទបេងមាលាមានគុណភាពល្អដូចគ្នា»។
លោក ចន្ធូ បានបន្ថែមថា៖ «វាជាប្រាសាទដែលមានចម្លាក់ច្រើនបំផុត។ ប៉ុន្ដែដោយសារវាបានបាក់រលំអស់ វានៅសេសសល់ខ្លះៗប៉ុណ្ណោះ»។
សម្រាប់ជាការកម្សាន្ដរបស់ភ្ញៀវទេសចរ លោក ចន្ធូ បានណែនាំឱ្យភ្ញៀវមកលេងនៅពេលព្រឹកទាំងអាកាសធាតុត្រជាក់ និងភាពស្រស់ស្អាត ដែលរំលេចពីរុក្ខជាតិតូចធំដុះពាសពេញតួប្រាសាទ។
បេងមាលា ដែលភាគច្រើនរក្សាបាននូវសភាពធម្មជាតិជាមួយនឹងសម្រស់ព្រៃ និងប្រាសាទបុរាណដ៏អស្ចារ្យប្លែកភ្នែកមួយបែប។
លោក អាន វាសនា នាយកក្រុមហ៊ុនទេសចរណ៍ Icare Tours បានឱ្យដឹងថា៖ «ជាក់ស្ដែង ការចាប់អារម្មណ៍របស់ភ្ញៀវជាតិ និងអន្ដរជាតិទៅទស្សនាប្រាសាទនេះ ដោយសារវាស្ថិតនៅដាច់ដោយឡែកពីតំបន់អង្គរ។ ពេលភ្ញៀវទៅដល់ ពួកគាត់និយាយថា មិនគួរណាមានប្រាសាទនៅតំបន់ប្រជុំជននៃជនបទអ៊ីចឹងសោះ»។
លោកបាននិយាយថា ប្រាសាទបេងមាលានេះមិនទាន់ត្រូវបានជួសជុលនោះទេ ដោយមានតែការសម្អាត និងថែទាំបន្ដិចបន្ដួចប៉ុណ្ណោះ។
លោកបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ថ្វីដ្បិតតែប្រាសាទបេងមាលានេះមានទំហំតូចជាងប្រាសាទអង្គរវត្ដយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏វាស្ថិតនៅលើទីទួលខ្ពស់រួចទៅហើយ ដោយនៅជើងភ្នំគូលែន»។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ភ្ញៀវទេសចរបរទេសចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងបំផុតគឺមានរឿងហូលីវូដមួយបានថតនៅទីនេះ គឺក្នុងឆ្នាំ១៩៨១ រឿង Raider Of The Lost Ark»។
នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៤ រឿង «Two Brothers» ក៏ផ្ដិតយករូបភាពនៅប្រាសាទបេងមាលា ដែលបានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាច្រើនមកដែរ៕
